Trong quá trình luận giải & chia sẻ trong các lớp Human Design, Naomi thường xuyên nhận được câu hỏi: “Trung tâm CỐ ĐINH nhiều thì người đó có dễ sống đúng hay không?”. Và bài viết này sẽ giải đáp cho thắc mắc đó.
Trên thực tế, ai trong chúng ta cũng có khả năng sống lệch và phát ra trường năng lượng bóng tối, đôi khi sức mạnh, thế mạnh không được đặt đúng chỗ lại dễ trở thành điểm yếu chí mạng. Thế nên Shadow Work, làm việc với bóng tối của bản thân là rất cần thiết và quan trọng. Hành trình tự quán chiếu, tự soi, tự ngẫm, tự làm việc với bản thân là “Con đường chẳng mấy ai đi”, nhưng càng đi sẽ càng thấy nhẹ nhàng, tự do, chân thật và chạm đến được với sức mạnh thực sự từ bên trong. Mời các bạn cùng tìm hiểu về Bóng tối của những trung tâm Xác định/Cố định trong thiết kế của chính mình.
Shadow Self of the Defined Center – Bóng tối của những trung tâm xác định/cố định.
Khi nói về Not-Self, phần lớn mọi người thường chú ý nhiều hơn đến những Trung tâm cố định hay trung tâm Mở. Đúng là ở đó, chúng ta dễ bị tác động, dễ chạy theo môi trường bên ngoài và có khi lạc mất chính mình. Thế nhưng, điều này không có nghĩa là những Center Defined thì “an toàn” hay “tốt” hoàn toàn.
Thực tế, mỗi Center Defined cũng mang trong đó một dạng Not-Self (Bóng tối) riêng. Nốt-Self xuất hiện khi ta không sống đúng với cách thức vận hành tự nhiên của Trung tâm đó. Ví dụ, với người có Spleen làm thẩm quyền bên trong thử thách lại chính là dám tin vào sự tự phát của mình. Còn với người có Thẩm quyền Cảm xúc, hành trình học cách kiên nhẫn với sóng cảm xúc cũng chẳng hề dễ dàng.
Một nhầm lẫn thường gặp khi mới tiếp cận Human Design là cho rằng: Trung tâm Mở là “xấu”, còn Trung tâm Xác định là “tốt”. Nhưng thế giới này vốn luôn có hai mặt, không có gì đơn giản tuyệt đối như vậy. Cả hai dạng Trung tâm đều có món quà và cũng có thử thách riêng.
Để thật sự hiểu Not-Self (Bóng tối) trong các Trung tâm Xác Định, ta cần nhìn không chỉ từ một cá nhân, mà trong mối tương tác giữa hai người: một người có Center Defined và một người có Center Open. Chính sự gặp gỡ này mới hé lộ đầy đủ tiềm năng cũng như cạm bẫy của Not-Self.
Not-Self trong Defined Spleen (Trung tâm Lách)
Với Open Spleen, người ta dễ có xu hướng bám víu, đặt niềm tin sai chỗ, để bản thân bị lôi kéo vào những điều không lành mạnh rồi lại không dứt ra được.
Còn với Defined Spleen, cái bẫy của Not-Self lại là chiều ngược lại: dễ trở nên “mạnh hơn” bằng cách tận dụng sự phụ thuộc của người có Open Spleen. Đó có thể là việc lôi kéo họ vào những hành động bộc phát để cảm thấy mình kiểm soát tình huống, hay dùng sự sợ hãi bị bỏ rơi của họ để giữ vai trò kẻ nắm quyền. Nếu đọc đến đây bạn cảm thấy không dễ chịu, thì cũng đúng thôi — vì đây chính là cách Not-Self vận hành, chứ không phải một phán xét đạo đức.
Với Spleen Defined đúng đắn, bản chất luôn là sự tự phát, sự tin tưởng vào cảm nhận tức thời của cơ thể. Nhưng điều này chỉ có thể có khi người đó không cố bám víu vào một điều gì, hay một ai.
Hãy hình dung một ví dụ: người chồng có Spleen Defined và nghiện rượu, còn người vợ có Open Spleen. Người vợ, dù đau khổ và biết rõ mối quan hệ này làm mình tổn hại, vẫn không thể rời đi.
- Not-Self của cô khiến cô tin vào lời hứa lặp đi lặp lại rằng “anh sẽ bỏ rượu”.
- Not-Self của anh lại tận dụng sự phụ thuộc ấy, vô tình làm thói quen uống rượu của mình thêm nặng nề.
Từ bên ngoài, người ta có thể nhìn mối quan hệ này như “kẻ thắng và người thua”, nhưng thực chất cả hai đều cùng bị mắc kẹt, đều đánh mất sự kết nối với bản thân theo những cách khác nhau.
Vậy nên, Not-Self trong Defined Spleen không chỉ tạo ra sự lạm dụng đối với Open Spleen, mà chính điều đó cũng khiến người có Spleen Defined xa rời khả năng sống đúng với sự tự phát tự nhiên của mình.
Not-Self trong Defined Ajna (Trung tâm Tâm trí)
Ajna Defined mang đến một cách suy nghĩ nhất quán, một lối phân tích lặp đi lặp lại. Người có Ajna Defined thường cảm thấy chắc chắn rằng mình đúng. Điều này không hẳn sai, vì Ajna Defined vốn như “người phát ngôn” cho một góc nhìn cụ thể trong tập thể.
Cái bẫy của Not-Self chính là khi ta xem quan điểm của mình là sự thật duy nhất, rồi tìm mọi cách thuyết phục người khác phải công nhận.
Ở đây có sự tương tác qua lại giữa hai kiểu Not-Self:
- Ajna Open thì luôn loay hoay tìm kiếm sự chắc chắn, cần chứng minh rằng mình đúng.
- Ajna Defined thì lại khăng khăng rằng mình đúng rồi ra sức “ép” Ajna Open phải đồng tình.
Điều nguy hiểm không phải ở việc Ajna Defined có ảnh hưởng đến Ajna Open (vì điều đó vốn là tự nhiên), mà là khi một người chỉ chọn bạn đời có Ajna Open để dễ dàng “áp đặt” suy nghĩ của mình. Lúc ấy, họ đang tự hại mình.
Vì rốt cuộc, Not-Self luôn tạo ra một dạng nghiện ngập. Với Ajna Defined, sự nghiện ấy có thể diễn tả thế này: “Tôi cần bạn đồng ý với tôi thì tôi mới thấy mình có giá trị.” Khi điều đó trở thành trọng tâm, người ta sẽ không còn nhìn thấy những phẩm chất khác ở đối phương, cũng không còn lắng nghe được Inner Authority (Thẩm quyền bên trong) của chính mình.
Not-Self trong Defined Head Centre (Trung tâm Đầu)
Thực ra, Head Centre chỉ có thể Defined khi đồng thời Ajna cũng Defined. Vì vậy, những cơ chế Not-Self của Head Defined không tách rời mà đã được thể hiện thông qua Ajna. Nói cách khác, khi Head xác định, chúng ta cũng đang nói đến những khuynh hướng đã bàn trong Defined Ajna.
Not-Self trong Defined Solar Plexus (Trung tâm Cảm xúc)
Khi Solar Plexus xuất hiện, chúng ta đang nói về một nguồn năng lượng cực mạnh — không giống như Spleen hay Ajna, đây thực sự là một “động cơ” cảm xúc.
Người có Solar Plexus Open thường né tránh xung đột, sẵn sàng làm đủ mọi cách để người khác cảm thấy dễ chịu. Chính điều này dễ khiến họ trở thành “miếng mồi” cho Not-Self của Solar Plexus Defined.
Biểu hiện thường gặp nhất chính là sự thao túng cảm xúc (emotional blackmail). Chúng ta có thể thấy trong những câu quen thuộc:
- “Nếu em đi, anh sẽ chết vì buồn.”
- “Nếu anh không làm theo, em sẽ nổi giận.”
- “Nếu em không chăm sóc anh, anh sẽ thấy tệ lắm.”
Ở đây, Defined Solar Plexus trở thành công cụ gây áp lực lên Open Solar Plexus — và điều này chỉ có thể xảy ra khi người có Solar Plexus Open bị kẹt trong Not-Self của họ.
Nhưng điều thú vị là chính người có Solar Plexus Defined cũng bị hại trong quá trình này. Khi ai đó níu giữ một mối quan hệ chỉ bằng sự đe dọa cảm xúc, họ có thể không nhận ra rằng bản thân mình thực ra cũng không còn thấy thoải mái trong mối quan hệ ấy. Thế là cả hai cùng rơi vào Not-Self, mắc kẹt trong một mối quan hệ sai lệch.
Sự thao túng cảm xúc mạnh mẽ đến mức bạn sẽ thấy hiện diện ở khắp nơi, không chỉ trong tình cảm đôi lứa:
- Một đứa trẻ có Solar Plexus Defined sớm học được cách “hành” mẹ (có Solar Plexus Open) để đòi thêm kẹo.
- Một kỹ thuật viên có Solar Plexus Defined có thể làm việc qua loa vì biết khách hàng Open Solar Plexus sẽ tránh cãi vã và chấp nhận, nhất là khi bị nói năng cộc cằn.
- Một nhân viên bán hàng có Solar Plexus Defined dễ khiến khách hàng Open Solar Plexus mua thêm sản phẩm, chỉ vì khách hàng ấy khó mà từ chối.
Bạn có thể thử một “bài tập nhỏ”: trong một tuần, hãy để ý đến điều này — trong gia đình, trong các mối quan hệ bạn bè, hay chỉ đơn giản là khi đi mua sắm. Có thể bạn sẽ không còn nhìn thế giới theo cách cũ nữa.
Not-Self trong Defined Sacral Centre (Trung tâm Sinh lực)
Sacral Centre là trung tâm của năng lượng tình dục và sức lao động. Người có Sacral Defined thường có một bản sắc rõ ràng về mặt tính dục và một nguồn năng lượng làm việc bền bỉ, ổn định.
Thế nhưng, rất nhiều người có Sacral Defined lại sống sai chiến lược tự nhiên của mình. Họ làm việc miệt mài, cật lực hết ngày này qua ngày khác, nhưng rốt cuộc lại không đạt được bao nhiêu. Khi sống như thế, họ trở thành “nô lệ” cho guồng quay cuộc đời. Và kẻ làm nô lệ lại thường mang trong mình một khao khát: tìm một “nô lệ” khác cho riêng mình.
Ở chiều ngược lại, Sacral Open dễ rơi vào vai trò “siêu nô lệ” (superslave), vì họ khuếch đại năng lượng Sacral và dễ bị cuốn theo. Thế là trong Not-Self, người có Sacral Defined thường tìm cách ràng buộc hay “bắt” một Sacral Open, khiến họ trở thành nô lệ — có thể thông qua tình dục, cũng có thể chỉ đơn giản bằng công việc.
Trong những mối quan hệ này, cả hai phía đều đang vận hành từ Not-Self:
- Sacral Open tìm kiếm bản sắc tình dục của mình, rồi bị cuốn theo bản sắc đã được xác định sẵn của Sacral Defined.
- Sacral Open muốn chứng tỏ năng lượng của mình, và cuối cùng lại thành “ong thợ” cần mẫn phục vụ Sacral Defined.
- Sacral Defined, thay vì lắng nghe phản ứng tự nhiên của Sacral, lại dồn sự chú ý vào việc xem ai có thể bị mình “sai khiến”.
Khi điều này xảy ra, nhu cầu khẳng định quyền lực đã thay thế cho khả năng định hướng tự nhiên của Sacral. Và hệ quả là những mối quan hệ sai lệch, những sự hợp tác không còn đúng đắn được hình thành.
Not-Self trong Defined Root Centre (Trung tâm Gốc)
Root Open thường rất nhạy với áp lực, luôn muốn né tránh hoặc tìm cách thoát khỏi cảm giác bị đè nén càng nhanh càng tốt. Chính điều này khiến cho Root Defined có khả năng tạo áp lực và “kích hoạt” người kia. Điều này hiện diện khắp nơi: từ nhân viên thu nợ, những người sếp gây sức ép, cho tới những đứa trẻ gây áp lực với cha mẹ (và ngược lại).
Khi gây áp lực lên người khác, người có Root Defined có thể cảm thấy mình rất mạnh mẽ. Bởi áp lực giải phóng một luồng adrenaline, khiến những cơ chế bình thường trong cơ thể như suy nghĩ, cảm xúc, cảm giác mệt mỏi hay đau đớn tạm thời bị tắt đi.
Chính cơ chế này có thể dẫn đến những hành vi mà bình thường con người không bao giờ nghĩ mình sẽ làm. Ví dụ: một nhân viên được xem là đứng đắn bỗng nhiên đi cướp ba ngân hàng chỉ vì áp lực nợ nần. Lúc ấy, áp lực quá lớn đã làm tê liệt mọi suy nghĩ logic, cảm xúc hay cơ chế tự bảo vệ khác.
Đây cũng là nguyên lý giải thích tại sao đôi khi con người hành động một cách hoàn toàn khác biệt so với tính cách thường ngày của họ.
Trong Not-Self của Root Defined, cái bẫy là tạo áp lực cho người khác. Nhưng điều trớ trêu là chính họ cũng bị tổn hại. Một người sếp “đáng sợ”, chỉ bằng sự hiện diện thôi đã khiến nhân viên căng thẳng, thường sẽ thích chọn làm việc cùng những người có Root Open. Nhưng sự thật là: năng suất công việc lẫn kết quả chung chẳng hề được cải thiện từ áp lực này.
Not-Self trong Defined G-Centre (Trung tâm G)
G-Centre Defined mang trong mình một bản sắc rõ ràng, ổn định. Trong khi đó, G-Centre Open lại luôn đi tìm câu trả lời cho câu hỏi “Tôi là ai?”. Khi hai người này gặp nhau, G Open thường cảm thấy mình được “mượn” một bản sắc, còn G Defined thì lại nhìn thấy sự phản chiếu: “Bạn giống hệt như tôi.”
Trong Not-Self, người có G Defined tìm cách áp đặt bản sắc của mình lên người khác, có thể được tóm gọn như thế này: “Nếu bạn không giống tôi, thì bạn chẳng tồn tại trong thế giới của tôi.”
Chủ đề này đặc biệt nổi bật trong gia đình và các mối quan hệ thân thiết. Ở đây, cũng lại có một dạng “phối hợp” giữa hai phía:
- Người có G Defined trong Not-Self có thể vô thức nói: “Tôi quan tâm đến bạn vì tôi có thể biến bạn trở thành bản sao của tôi.”
- Người có G Open thì lại chấp nhận điều đó, vì với họ, dù bị “ép mặc chiếc áo chật” (straitjacket) thì vẫn còn đỡ hơn là sống trong tình trạng không biết mình là ai.
Điều bất lợi cho người có G Defined là họ dễ đưa ra những lựa chọn không đúng với Inner Authority của mình. Khi quá bận tâm đến việc khẳng định bản sắc bằng cách áp đặt lên người khác, họ có thể từ chối một người bạn đời phù hợp chỉ vì người đó mang một bản sắc khác biệt. Thay vào đó, họ lại bị hút về phía một người có G Open, chỉ để “nhào nặn” người kia trở thành phiên bản của chính mình.
Not-Self trong Defined Ego (Trung tâm Tim)
Ego Defined là một nguồn lực mạnh mẽ, vì đa số mọi người vốn có Ego Open. Người có Ego Defined thường tự nhiên mang nhiều tự tin và cảm giác giá trị bản thân hơn so với những người có Ego Open.
Điều này khiến Ego Defined dễ được “ưu ái” hơn trong mắt người khác — họ trông như mạnh mẽ hơn, thành công hơn, đáng tin hơn. Và chính ưu thế đó, khi rơi vào Not-Self, lại trở thành cám dỗ để áp đặt ý chí lên người khác.
Not-Self của Ego Defined có thể được hiểu đơn giản thế này: “Giá trị của bạn phụ thuộc vào việc bạn có làm theo ý tôi hay không.”
Cơ chế này có thể hiện ra rất tinh vi, chỉ là gây ảnh hưởng và thao túng người khác. Nhưng nó cũng có thể trở nên trực diện, bằng quyền lực và sức ép: “Điều quan trọng là ý muốn của tôi, còn bạn có thích hay không thì cũng mặc kệ.”
Not-Self trong Defined Throat Centre (Trung tâm Họng)
Throat Centre bản chất chỉ là cơ chế để biểu đạt, nó không tự tạo ra Not-Self cho riêng mình. Mọi sự sai lệch ở đây đều phải đi kèm với những Center khác kết nối với Throat.
Ví dụ:
- Khi Solar Plexus nối với Throat, Not-Self có thể biểu hiện thành sự thao túng cảm xúc qua lời nói — những cảm xúc mạnh được đưa ra ngoài như một hình thức “đe dọa” hay “ép buộc”.
- Khi G-Centre nối với Throat, Not-Self có thể mang thông điệp: “Nếu bạn không thể hiện (qua Throat) giống như tôi, thì với tôi, bạn không tồn tại.”
Với những kênh nối từ Motor tới Throat (manifesting connections), tình huống còn rõ rệt hơn. Khi có kết nối như vậy, cách hành động, thể hiện và “trở thành” của một người được định hình rất cụ thể. Trong Not-Self, điều này có thể thành những áp đặt kiểu:
- “Tôi sẽ dùng cảm xúc để buộc bạn phải hành động theo ý tôi.”
- Hoặc: “Tôi sẽ khiến bạn phải bộc phát giống hệt như tôi.”
Như vậy, Throat Centre không thật sự có Not-Self riêng biệt. Trung tâm Họng chỉ đóng vai trò phụ, khuếch đại Not-Self của những Center khác đang vận hành sai.
Đọc thêm về: Hành Trình Decondition: Hiểu Bản Thân Qua Human Design
Đọc thêm về: TRUNG TÂM CỐ ĐỊNH, KHÔNG CỐ ĐỊNH & HOÀN TOÀN MỞ TRONG HUMAN DESIGN
Đọc thêm về: PHẦN CỐ ĐỊNH & PHẦN MỞ TRONG HUMAN DESIGN
